Καταρρέουν τα Κέντρα Υποδοχής Προσφύγων σε όλη την Ελλάδα

Με λουκέτο απειλείται και το "Σπίτι της Ελευθερίας" στη Λέσβο

Το να κόβεις μισθούς, συντάξεις ή δαπάνες είναι αντικοινωνικό. Το να κλέβεις λεφτά από ανθρώπους άνεργους, άστεγους και χωρίς ελπίδα, είναι απάνθρωπο. Αυτό όμως φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να κάνει το Υπουργείο Υγείας. Έτσι, ακόμα και οι –περιορισμένοι- πόροι που κατευθύνονταν στη συντήρηση των λιγοστών κέντρων φιλοξενίας προσφύγων, φέτος κατακρατούνται από το Υπουργείο, ενώ ένας – ένας οι χώροι φιλοξενίας οδηγούνται στο κλείσιμο.
Το ζήτημα των κέντρων υποδοχής και προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων ήρθε πέρσι ξανά στη δημοσιότητα, όταν ανακοινώθηκε το κλείσιμο του Ξενώνα Προσφύγων στη Θεσσαλονίκη. Ο Ξενώνας αυτός, χωρητικότητας 80 περίπου ατόμων, παραμένει τελικά ανοικτός, χάρη στην προσπάθεια της Αντιρατσιστικής Πρωτοβουλίας αλλά και εκατοντάδων πολιτών που προσφέρουν καθημερινά εργασία και δωρεές. Λίγους μήνες μετά όμως, έκλεισε άλλος ένας χώρος φιλοξενίας στη Σπερχειάδα Φθιώτιδας, ένω κινδυνεύουν να κλείσουν και άλλοι χώροι, όπως η Villa Azadi στη Λέσβο, ή ακόμα και το Κέντρο Προσωρινής Διαμονής στο Λαύριο, το μεγαλύτερο της χώρας.

Η κατάσταση των χώρων φιλοξενίας

Η υποχρηματοδότηση κλείνει και το Λαύριο

Σήμερα, η χώρα διαθέτει, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ, 7 χώρους φιλοξενίας ανήλικων προσφύγων, συνολικής χωρητικότητας 340 θέσεων. Οι χώροι αυτοί μοιράζονται στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, τη Μαγνησία, την Κόνιτσα και τη Λέσβο. Για ενήλικους –κυρίως οικογένειες- υπάρχουν μόνο 3 χώροι φιλοξενίας για ενήλικες – το κέντρο στο Λαύριο, τον Ξενώνα των Γιατρών του Κόσμου και κάποια διαμερίσματα της Μ.Κ.Ο. Praksis στην Αθήνα – συνολική χωρητικότητας μόλις 455 ατόμων. Το σύνολο που προκύπτει, 800 περίπου θέσεις, φαντάζει απειροελάχιστο μπροστά στις πραγματικές ανάγκες. Σύμφωνα πάλι με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, μόνο το 2009 έφθασαν στην Ελλάδα και κατέθεσαν αίτηση ασύλου περίπου 16.000 άτομα. Αξίζει βέβαια να αναφερθεί ότι από αυτούς άσυλο πήραν τελικά οι 36 (ποσοστό 0,2%).

Όλοι οι παραπάνω χώροι παρουσιάζουν συνήθως πληρότητα μεγαλύτερη από 100% και έτσι ακόμα και ασυνόδευτοι ανήλικοι ή μητέρες με παιδιά δυσκολεύονται να βρουν στέγη. Όσο αφορά δε τους ενήλικους πρόσφυγες χωρίς οικογένεια, άνδρες ή γυναίκες, δεν υπάρχει πρακτικά καμία δυνατότητα φιλοξενίας.

Τα κέντρα κράτησης υποκαθιστούν τους χώρους φιλοξενίας

Η Ύπατη Αρμοστεία, με χθεσινή της ανακοίνωση, περιγράφει την παραπάνω κατάσταση ως «ανθρωπιστική κρίση», καθώς, όπως αναφέρει, η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο δεν λαμβάνουν καμία βοήθεια. Έτσι, πολλοί από αυτούς, μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά, ζουν στο δρόμο. Επίσης, υποστηρίζει ότι το σύστημα ασύλου δεν λειτουργεί σωστά και καλεί τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να μην επιστρέφουν αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Κανονισμού Δουβλίνου ΙΙ.

Η λειτουργία και η χρηματοδότηση των φορέων

Εκτός από τον Ξενώνα της Θεσσαλονίκης, ο οποίος δεν αναφέρεται πια στις επίσημες λίστες μιας και τον διαχειρίζεται η Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία, όλοι οι υπόλοιποι ξενώνες είναι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, στην ευθύνη κάποιας Μ.Κ.Ο. Η χρηματοδότησή τους προέρχεται μέχρι τώρα κυρίως από το «Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους Πρόσφυγες» και δευτερευόντως από άλλα προγράμματα ή τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στην εποχή του Μνημονίου φαίνεται όμως ότι αυτό είναι πολυτέλεια. Έτσι, το Υπουργείο Υγείας αποφάσισε να περικόψει μέχρι αφανισμού τα κρατικά κονδύλια. Ακόμα περισσότερο, προσπαθεί να στρέψει τα ευρωπαϊκά κονδύλια στην κάλυψη λειτουργικών αναγκών των δικών του δομών, όπως το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, οδηγώντας έτσι αναπόδραστα τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα κέντρα σε κλείσιμο. Παράλληλα παρακρατά για μεγάλο διάστημα ακόμα και τα εγκεκριμένα κονδύλια, πρακτική που καταγγέλθηκε και για άλλες δομές, όπως τα κέντρα αποασυλοποίησης (βλ. http://alterthess.blogspot.com/2010/09/blog-post_9253.html ).   

Έτσι, ενώ το 2008 το μεγαλύτερο μέρος των πόρων του Ε.Κ.Τ. κατευθύνθηκε στα κέντρα υποδοχής, φέτος πολλά από τα σχετικά αιτήματα χρηματοδότησης απορρίφθηκαν ή περικόπηκαν.

Ένας μετά τον άλλο, τα Κέντρα Υποδοχής απειλούνται με κλείσιμο

Το Φλεβάρη, η Μ.Κ.Ο. «Κοινωνική Αλληλεγγύη» αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τον Ξενώνα του Κέντρου Υποδοχής Προσφύγων στη Θεσσαλονίκη, καθώς το Υπουργείο πάγωσε τη χρηματοδότηση. Αυτή η απόφαση βέβαια, είχε να κάνει με χρόνια προβλήματα κακοδιοίκησης, αδιαφάνειας και οικονομικής κακοδιαχείρισης. Η –προσωρινή- λύση δόθηκε, όπως αναφέραμε, από το αντιρατσιστικό κίνημα και τους ίδιους τους ενοίκους που ανέλαβαν από κοινού  τη διαχείριση, χωρίς καμία κρατική χρηματοδότηση.

Τον Ιούλιο όμως του ίδιου χρόνου πληροφορηθήκαμε, μετά από παρέμβαση των ίδιων των εργαζομένων, ότι το Υπουργείο Υγείας σκόπευε να κόψει και τη χρηματοδότηση του Ξενώνα Ανηλίκων Villa Azadi στην Αγιάσο της Λέσβου. Ο ξενώνας αυτός, χωρητικότητας 96 θέσεων, είναι ο μεγαλύτερος χώρος φιλοξενίας ανηλίκων στη χώρα. Παρά τα προβλήματα χρόνιας υποχρηματοδότησης, και χάρη στις προσπάθειες των εργαζομένων, κατάφερνε μέχρι τώρα, να παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες όχι μόνο για την επιβίωση, αλλά και την κοινωνική ένταξη των 3.000 παιδιών που πέρασαν από αυτόν.

Πράγματι, εδώ και δύο μήνες δεν έχουν ανανεωθεί οι συμβάσεις των εργαζομένων. Το «Σπίτι της Ελευθερίας», όπως ονόμασαν τον ξενώνα τα παιδιά – ένοικοι, σήμερα υπολειτουργεί με δύο μόνο εργαζόμενους και στέκεται όρθιο χάρη πάλι στην εθελοντική προσφορά των πρώην εργαζομένων.

Μέσα στον Αύγουστο επίσης, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης αποσύρεται ο Ερυθρός Σταυρός από τον Ξενώνα Φιλοξενίας Προσφύγων στην Άνω Καλλιθέα Σπερχειάδας, χωρητικότητας 70 ατόμων. Σήμερα, πληροφορούμαστε ότι κινδυνεύει να κλείσει και το κέντρο υποδοχής προσφύγων, στο Λαύριο της Αττικής, το μεγαλύτερο της χώρας. Το Λαύριο λειτουργούσε κάτω από τη διαχείριση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και με τη χρηματοδότηση του κράτους. Καθώς η τελευταία συνέχεια μειώνεται, έχει συσσωρευθεί ένα χρέος εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Χθες, οι εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού είχαν νέα συνάντηση με το Υπουργείο Υγείας, η οποία όμως απέβει πάλι άκαρπη.

Επισφαλές είναι και το μέλλον των υπολοίπων ξενώνων. Ο Πρόεδρος της Μ.Κ.Ο. Άρσις Ν. Γαβαλάς, η οποία διαχειρίζεται δύο ξενώνες για παιδιά στη Θεσσαλονίκη και το Πήλιο, μας ενημέρωσε ότι φέτος η χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους Πρόσφυγες περιορίστηκε στο μισό καθιστώντας αβέβαιη την επιβίωση των ξενώνων. Ακόμα περισσότερο, το Υπουργείο δεν έχει αποστείλει μέσα στο 2010 καμία δόση από τα εγκεκριμένα κονδύλια, δυναμιτίζοντας τη λειτουργία των ξενώνων.