Ο Σπύρος Καράβας επανεμφανίζει στην αγορά των ιδεών Το Έργον του Ελληνισμού εν Μακεδονία του Αθανάσιου Ευταξία. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το εθνολογικό έλλειμμα και ο ατελέσφορος εξελληνισμός της περιπόθητης Μακεδονίας, ο ρουμελιώτης δημοσιολόγος και πολιτικός προτείνει, ήδη από το 1880, να περάσει η αγροτική γη σε ελληνικά χέρια, εκβιάζοντας έτσι το φρόνημα των κατοίκων, και επιπρόσθετα να προκληθεί, εντός ξένης βεβαίως επικράτειας, εποικισμός με ελληνόφρονες πληθυσμούς.
Η εξαγορά των τουρκικών τσιφλικιών αρχικά προγραμματίζεται να διεξαχθεί με ιδιωτικά κεφάλαια, για να παραπεμφθεί τελικά, με τη μορφή του κατεπείγοντος, στον κρατικό προϋπολογισμό, όταν πλέον γίνεται συνείδηση ότι το Μακεδονικό διαπλέκεται με το φλέγον κοινωνικό ζήτημα του αγροτικού χώρου.
Με αφετηρία το δοκίμιο του Ευταξία και καταληκτήριο σημείο τις παραμονές των Βαλκανικών Πολέμων, ο Σπύρος Καράβας κωδικοποιεί όσες συναφείς μαρτυρίες επιτρέπουν να σκιαγραφηθούν και να ιστορικοποιηθούν ρητορικοί τόποι, στερεότυπα και αντιφάσεις της ελληνικής εθνικιστικής ιδεολογίας, αφενός, και, αφετέρου, η συγκεκριμένη τακτική που υιοθετείται, και οι εξορθολογιζόμενοι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί, με τα οποία επιχειρείται να εργαλειοποιηθεί η Μεγάλη Ιδέα. Χωρίς παραχωρήσεις στην ιστορία-«θεραπαινίδα σκοπιμοτήτων», με ισχυρή τεκμηρίωση, γλαφυρή και αιχμηρή γραφή, θέτει υπό αμφισβήτηση το κυρίαρχο αφήγημα για το Μακεδονικό Ζήτημα, και προσφέρει μία στέρεη ιστορική μελέτη των μηχανισμών που διέπουν πρακτικές και νοοτροπίες του ελληνικού αλυτρωτισμού.
