Το 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου αρχίζει, σιγά - σιγά είναι η αλήθεια, να παρουσιάζει τις βασικές πτυχές του φετινού προγράμματος. Το Φεστιβάλ έχει προγραμματιστεί φέτος για τις 3-12 Δεκέμβρη, πολύ πιο αργά από ο,τι μας είχε συνηθίσει τις τελευταίες χρονιές.
Όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα, το Φεστιβάλ φέτος θα προσπαθήσει να ανοίξει ένα δίαυλο επικοινωνίας με τον αραβικό κόσμομέσα από ένα εκτενές αφιέρωμα στο Σύγχρονο Αραβικό Κινηματογράφο. Η κίνηση αυτή, η οποία σύμφωνα με τους διοργανωτές επιδιώκει να μετατρέψει την πόλη της Θεσσαλονίκης στην πύλη που οδηγεί στην Ευρώπη τους ανερχόμενους δημιουργούς από τις αραβικές χώρες, εντάσσεται σε μια ευρύτερη συνεργασία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τα Φεστιβάλ του Άμπου Ντάμπι και της Ντόχα, επιδιώκοντας έτσι να επεκτείνει την πρόσφατη ελληνοαραβική εμπορική συνεργασία και στον κινηματογράφο.
Κυρίαρχη θέση στο αφιέρωμα κατέχει το έργο του ιρακινού δημιουργού Μοχάμεντ Αλ - Νταράτζι/ Mohamed Al- Daradji. Στο φεστιβάλ θα προβληθούν οι πιο αντιπροσωπευτικές ταινίες του 32χρονου σκηνοθέτη, ο οποίος γεννήθηκε στη Βαγδάτη και βρήκε καταφύγιο στην Ευρώπη προκειμένου να αποφύγει τις διώξεις του καθεστώτος Σαντάμ. Επέστρεψε ωστόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου, για να καταγράψει με τη δική του ματιά τη σημερινή πραγματικότητα στο Ιράκ.
Σύμφωνα με τους οργανωτές, Στο ντεμπούτο του, με τίτλο Ahlaam (Ιράκ, 2005) σκιαγραφεί με ωμό ρεαλισμό τον εφιάλτη του πολέμου ιδωμένο μέσα από τα μάτια των τροφίμων ενός βομβαρδισμένου ψυχιατρικού ασύλου στη Βαγδάτη. Ο Μοχάμεντ Αλ - Νταράτζι, ολοκλήρωσε τα γυρίσματα της ταινίας, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες κι επικίνδυνες συνθήκες, καθώς ο ίδιος αλλά και μέλη του κινηματογραφικού του συνεργείου, απήχθησαν και βασανίστηκαν. Η ταινία, παρ' όλα αυτά, αποτέλεσε την επίσημη υποψηφιότητα του Ιράκ για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 2007.
Το ντοκιμαντέρ του, War, Love, God and Madness (2008), αποτελεί την καταγεγραμμένη μαρτυρία όσων συνέβησαν στη διάρκεια των γυρισμάτων του Ahlaam, αλλά και ένα αδιάψευστο ντοκουμέντο για την χαοτική κατάσταση που επικράτησε στο Ιράκ, λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Στο φεστιβάλ, θα προβληθεί επίσης και η μικρού μήκους ταινία του δημιουργού, με τίτλο My name is Mohamed.
To πλήρες πρόγραμμα του αφιερώματος που θα περιλαμβάνει ταινίες πρόσφατης παραγωγής από τις αραβικές χώρες πρόκειται να ανακοινωθεί σύντομα.
Πριν από λίγες ημέρες επίσης, ανακοινώθηκε από το Φεστιβάλ, ότι οι Ημέρες Ανεξαρτησίας θα παρουσιάσουν φέτος πλήρη ρετροσπεκτίβα στο έργο του Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ, με την βοήθεια του ίδιου του σκηνοθέτη.
Ο Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ έχει αναδειχθεί ως ο πιο καταξιωμένος ανεξάρτητος κινηματογραφιστής της Ταϊλάνδης, καθώς και ως ένας από τους πιο ιδιοσυγκρασιακούς εκπροσώπους του παγκόσμιου σινεμά. Η κινηματογραφική διαδρομή του, η οποία περιλαμβάνει έξι ταινίες μεγάλου μήκους και πάνω από είκοσι ταινίες μικρού μήκους, έχει αποσπάσει ποικίλες διακρίσεις σε μεγάλα φεστιβάλ του κόσμου και μια θέση στους εφτά σημαντικότερους σκηνοθέτες της δεκαετίας, σύμφωνα με το «Sight and Sound». Όχι τυχαία, φιλμ όπως το Σύνδρομα και ένας αιώνας και το Tropical malady - η πρώτη ταϊλανδέζικη ταινία που προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ των Κανών το 2004, όπου και τιμήθηκε με το βραβείο κριτικής επιτροπής - συγκαταλέγονται σε πλήθος από λίστες κριτικών με τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων δέκα ετών.
Πολύπλευρη καλλιτεχνική φυσιογνωμία, ο ταϊλανδός δημιουργός σημειώνει έντονη παρουσία και στο χώρο των εικαστικών. Έργα του – κατά βάση βιντεοεγκαταστάσεις - έχουν ταξιδέψει σε μουσεία και γκαλερί όλου του κόσμου, αποσπώντας θερμές κριτικές, ενώ το 2005 το Υπουργείο Πολιτισμού της Ταϊλάνδης του απένειμε το φημισμένο βραβείο εικαστικών τεχνών Silpatorn.
Το σινεμά του Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ, βαθιά προσωπικό, αισθητικά πρωτοπόρο και φορμαλιστικά τολμηρό, δύσκολα κατατάσσεται σε ένα κινηματογραφικό είδος, εξαιτίας ακριβώς της μοναδικότητας του ύφους του. Οι ταινίες του, εμποτισμένες με ένα λεπτών αποχρώσεων υπόγειο χιούμορ, εντυπώνουν θεματικές που τον απασχολούν καθ’ όλη την δημιουργική του πορεία, όπως η ασιατική πραγματικότητα και ο δυτικός κόσμος, η σεξουαλικότητα και πιο συγκεκριμένα η ομοφυλοφιλία, η μνήμη, αλλά και η αλληλεπιδραστική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση. Η κινηματογραφική του γραφή, ανένταχτη και μεταβλητή: Οι ταινίες του «ενσαρκώνουν» την ίδια στιγμή ποιήματα, ζωγραφικούς πίνακες, όνειρα και ψευδαισθήσεις, που αναδύονται μέσα από ελλειπτική αφήγηση, μέσα από αλλόκοτες εικόνες, οι οποίες προκαλούν τον θεατή να τις αποκρυπτογραφήσει με τον δικό του τρόπο.
Δημιουργώντας εκτός του κυκλώματος των ταϊλανδέζικων στούντιο και με εμφανή πειραματική διάθεση, ο Απιτσατπόνγκ Ουερασεθακούλ χρησιμοποιεί συχνά ερασιτέχνες ηθοποιούς και αυτοσχεδιαστικούς διάλογους, εξερευνώντας τα ρευστά όρια ανάμεσα στη μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ. Ο δημιουργός είναι ιδρυτικό μέλος της εταιρείας Kick the Machine, σκοπός της οποίας είναι η ενεργή υποστήριξη του πειραματικού σινεμά και βίντεο στην Ταϊλάνδη, καθώς και η προώθηση του έργου της νέας γενιάς ταϊλανδών κινηματογραφιστών σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο. Στην ιδιαίτερη πατρίδα του, πάντως, οι αντισυμβατικές δημιουργίες, η πολιτική τοποθέτηση και οι γενικότερες απόψεις του για την Τέχνη και τη ζωή, τον καθιστούν ως μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες καλλιτεχνικές προσωπικότητες μιας χώρας η οποία παραμένει κοινωνικά συντηρητική και πολιτικά ασταθής. Από την πλευρά του, ο ίδιος ο σκηνοθέτης, έχοντας στο παρελθόν αντισταθεί στην λογοκρισία του καθεστώτος – χαρακτηριστικό παράδειγμα η ταινία Σύνδρομα και ένας αιώνας - υπερασπίζεται τις θέσεις του μέσα από το έργο του.