Η μελλοντική ταυτότητα των πανεπιστημίων και ΤΕΙ θα περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διοίκησης και λειτουργίας και θα στηρίζεται σε πρόσωπα παγκόσμιας ακτινοβολίας και αναγνώρισης, τα οποία θα κληθούν με διεθνείς διαγωνισμούς να καταλάβουν θέσεις πρυτανικών αρχών και συμβουλίων διοίκησης.Η νέα διοίκηση των ιδρυμάτων θα έχει και την ευθύνη για τη στρατηγική ανάπτυξης των ιδρυμάτων.
Η Α. Διαμαντοπούλου επισήμανε ότι το υπουργείο καταθέτει σε διάλογο ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο προτάσεων για μια νέα ταυτότητα της δημόσιας Ανώτατης Εκπαίδευσης
Η Αννα Διαμαντοπούλου τόνισε, πάντως, ότι το υπουργείο καταθέτει σε διάλογο ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο προτάσεων για μια νέα ταυτότητα της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ δήλωσε ότι «δεν ζητούμε ένα «ναι» ή ένα «όχι», αυτό είναι εξάλλου ο εύκολος τρόπος ώστε να αποποιηθούν κάποιοι τις ευθύνες τους».
Η υπουργός Παιδείας έδωσε στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της συνόδου των πρυτάνεων, τις προτάσεις που τίθενται σε διάλογο και αφορούν σοβαρότατες μεταρρυθμίσεις στα ΑΕΙ, αλλά οι πρυτάνεις δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν το κείμενο με ιδιαίτερη επιφύλαξη, δεδομένου ότι, εκτός των άλλων, «εγείρονται σοβαρά θέματα συνταγματικότητας σε προτεινόμενες θέσεις». Ανάλογη είναι και η στάση των καθηγητών, οι οποίοι υπογραμμίζουν ότι το κείμενο είναι κατώτερο των περιστάσεων και δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για διαβούλευση.
Παρ’ όλα αυτά η υπουργός Παιδείας απάντησε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι «σε αυτό το μεγάλο έργο θα κριθούμε από τη συμμετοχή μας και όχι από την άρνησή μας» και ότι όλοι οφείλουν να συμμετάσχουν στον διάλογο.
ΣυνταγματικότηταΠάντως, οι πρυτάνεις θέτουν ζητήματα συνταγματικότητας όσον αφορά πρωτίστως τους «ξενόφερτους» πρυτάνεις και τα μέλη του συμβουλίου διοίκησης των ΑΕΙ και δηλώνουν ότι εάν αυτά δεν αποσυρθούν, δεν υπάρχουν και οι προϋποθέσεις για να ξεκινήσει ο διάλογος.
Οι ίδιοι μάλιστα επιφυλάχτηκαν να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνόδου που θα γίνει 10-12 Δεκεμβρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα θετικά σημεία της μεταρρύθμισης.
Συγκεκριμένα κίνητρα αποκτούν οι διοικήσεις των Ιδρυμάτων
Χρηματοδότηση με βάση δείκτες ποιότητας και επιτεύγματα
Ενα μέρος της δημόσιας χρηματοδότησης των Ιδρυμάτων από την πολιτεία κατανέμεται στα Ιδρύματα στη βάση δεικτών ποιότητας και των επιτευγμάτων τους. Οι δείκτες αυτοί μεταβάλλονται περιοδικά, ώστε να επιτυγχάνονται οι μεταβαλλόμενοι στόχοι και οι προτεραιότητες της εθνικής στρατηγικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Οι διοικήσεις των Ιδρυμάτων αποκτούν συγκεκριμένα κίνητρα, προκειμένου να συμμετέχουν αποτελεσματικά στην υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής, την ανάπτυξη της ιδιαίτερης ταυτότητάς τους, την επίτευξη των στόχων τους και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητάς τους.
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
- Εκδοση σύγχρονης ηλεκτρονικής κάρτας του φοιτητή που θα εξασφαλίζει την πρόσβαση σε όλες τις παρεχόμενες από τα Ιδρύματα υπηρεσίες.
- Οι παροχές προς τους φοιτητές (σίτιση, στέγαση κ.λπ.) θα γίνονται αποκλειστικά από τα ίδια τα Ιδρύματα με σχήματα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
- Νέο σύστημα φοιτητικών υποτροφιών και δανείων, με βάση και αντίστοιχα πρότυπα άλλων χωρών και σε συνεννόηση με τον τραπεζικό τομέα για την περαιτέρω διευκόλυνση των ελληνικών οικογενειών.
Πώς θα διοικούνται τα Ιδρύματα
Θα υπάρξει μετάβαση από το σημερινό σύστημα διοίκησης σε αυτό της διοίκησης από δύο όργανα με διακριτή σύνθεση και αρμοδιότητες. Για τα πανεπιστήμια τα όργανα αυτά είναι η σύγκλητος και το συμβούλιο. Για τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα τα ανάλογα όργανα είναι η συνέλευση και το συμβούλιο. Ολα τα ακαδημαϊκά ζητήματα του Ιδρύματος παραμένουν στην αρμοδιότητα της συγκλήτου/συνέλευσης του Ιδρύματος. Το συμβούλιο προτείνεται να έχει την ευθύνη για τη στρατηγική ανάπτυξης του Ιδρύματος (συνεργασίες κ.ά.), την έγκριση του προϋπολογισμού, την αξιοποίηση της περιουσίας του Ιδρύματος, τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας, την επιλογή του πρύτανη/ προέδρου ΤΕΙ και την παύση των καθηκόντων του.
ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Το συμβούλιο αποτελείται από άμεσα εκλεγμένα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας του Ιδρύματος και από εξωτερικά μέλη. Τα εξωτερικά μέλη του συμβουλίου είναι σημαντικές προσωπικότητες που έχουν διακριθεί σε διάφορους τομείς της επιστήμης, των γραμμάτων, των τεχνών και της ευρύτερης κοινωνίας, τα οποία επιλέγονται ως άτομα και όχι ως ex officio εκπρόσωποι φορέων ή οργανισμών.
Στο συμβούλιο εκπροσωπούνται οι φοιτητές και το λοιπό μη ακαδημαϊκό προσωπικό του Ιδρύματος. Η σύγκλητος/ συνέλευση αποτελείται από τον πρύτανη/ πρόεδρο ΤΕΙ, τους κοσμήτορες/ διευθυντές σχολών και εκπροσώπους των φοιτητών και των λοιπών κατηγοριών του προσωπικού.
ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ Την ευθύνη της ακαδημαϊκής διοίκησης του Ιδρύματος έχουν ο πρύτανης και η σύγκλητος. Ο πρύτανης θα πρέπει να έχει υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα. Ο πρύτανης μπορεί να είναι καθηγητής πανεπιστημίου της Ελλάδας ή του εξωτερικού. Εφόσον πρύτανης εκλεγεί καθηγητής άλλου πανεπιστημίου, ταυτόχρονα του προσφέρεται θέση καθηγητή στο γνωστικό του αντικείμενο, στο Ιδρυμα στο οποίο εκλέγεται. Ο πρύτανης επιλέγεται από το συμβούλιο ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και τη γνώμη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Ιδρύματος (ο τρόπος έκφρασης της γνώμης αυτής αποτελεί θέμα της διαβούλευσης). Την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος συντάσσει το συμβούλιο του Ιδρύματος.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤο προσωπικό των πανεπιστημίων και των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ανήκει στο Ιδρυμα και αποτελείται από το διδακτικό και από το λοιπό προσωπικό (τεχνικό και διοικητικό). Για το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων προτείνονται τα εξής:
- Οι βαθμίδες του διδακτικού προσωπικού περιορίζονται σε τρεις (καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές, επίκουροι καθηγητές).
- Η εξέλιξη του διδακτικού προσωπικού κρίνεται με κλειστή διαδικασία.
- Η μονιμότητα διασφαλίζεται στη βαθμίδα του αναπληρωτή καθηγητή.
- Καταργείται ο θεσμός του διδάσκοντα με βάση το ΠΔ 407 και αντικαθίσταται από τον θεσμό του λέκτορα με κυρίως διδακτικά καθήκοντα. Η θέση του λέκτορα δεν αποτελεί εξελίξιμη βαθμίδα.
- Θεσμοθετείται η δυνατότητα στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να εκλέγουν καθηγητές, οι οποίοι ήδη υπηρετούν σε αναγνωρισμένα Ιδρύματα του εξωτερικού, χωρίς οι τελευταίοι να υποχρεούνται να παραιτηθούν από τη θέση τους στο εξωτερικό. Οι καθηγητές που εκλέγονται με αυτό το καθεστώς, θα πρέπει να απασχολούνται στην Ελλάδα για ένα διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών ανά έτος, με ανάλογες αποδοχές. Η διαδικασία και τα κριτήρια επιλογής των καθηγητών αυτών είναι ίδια με αυτά της επιλογής του λοιπού διδακτικού προσωπικού.
Η πολιτεία χρηματοδοτεί το προσωπικό των Ιδρυμάτων σύμφωνα με τις προγραμματικές συμφωνίες. Τα Ιδρύματα μπορούν να διαμορφώνουν τη δική τους συμπληρωματική πολιτική. Για την ενθάρρυνση δωρεών προς τα Ιδρύματα προτείνεται η απαλλαγή από τη φορολόγησή τους.
Πώς θα εισάγονται οι φοιτητές
Μετά το τέλος του πρώτου έτους η επιλογή του προγράμματος σπουδών
Βασική Ακαδημαϊκή Μονάδα είναι η σχολή που έχει την ευθύνη για τα προγράμματα σπουδών που προσφέρει, απονέμει πτυχία και μπορεί να αποτελείται από τμήματα με συγγενή επιστημονικά πεδία. Η σχολή αναθέτει στα τμήματα την οργάνωση και προσφορά των διαφορετικών και ευέλικτα δομημένων προγραμμάτων σπουδών. Τα τμήματα έχουν την ευθύνη για την οργάνωση της διδασκαλίας και τη συνεχή βελτίωση της μάθησης σε αυτά. Κατά τα λοιπά:
- Κάθε σχολή συγκροτείται με βασικά κριτήρια τη συνάφεια επιστημονικού αντικειμένου των τμημάτων, το μέγεθός τους και τη γεωγραφική τους εγγύτητα.
- Η σχολή έχει την ευθύνη για την ανάπτυξη του ενιαίου προγράμματος σπουδών του πρώτου ακαδημαϊκού έτους (απαιτήσεις, κατανομή της ύλης σε γενικής διδασκαλίας μαθήματα κ.λπ.).
- Οι νέοι φοιτητές εισάγονται σε σχολή ή στο εκπαιδευτικό Ιδρυμα (πανεπιστήμιο ή Τεχνολογικό Ιδρυμα). Οι φοιτητές εντάσσονται στα επιμέρους προγράμματα σπουδών της σχολής, μετά το τέλος του πρώτου έτους, ανάλογα με τις επιδόσεις και τις προτιμήσεις τους.
- Εφαρμόζεται πλήρως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων, με τη σχετική κλίμακα βαθμολογίας, που θα διευκολύνει την αναγνώριση των σπουδών και την κινητικότητα των φοιτητών μεταξύ προγραμμάτων σπουδών (της σχολής, του Ιδρύματος και άλλων Ιδρυμάτων της χώρας και του εξωτερικού).
- Πλήρη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πιστωτικών Μονάδων στα Ιδρύματα για τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των σπουδών σε διεθνές επίπεδο.
- Χρηματοδότηση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, με διεθνή χαρακτήρα και εμβέλεια, και σε άλλη γλώσσα, ώστε να προσελκύουν φοιτητές και προσωπικό από άλλες χώρες.
- Χρηματοδότηση κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με κορυφαία πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού σε τομείς, στους οποίους η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα και την αναγκαία κρίσιμη μάζα.
