Οι εορταστικές-επετειακές εκδηλώσεις για την εξέγερση των φοιτητών της 17ης Νοέμβρη 1973 αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της γραφικότητας από τη στιγμή που το γεγονός αντιμετωπίζεται σαν απομονωμένο γεγονός και αναλύεται αποσπασμένο από την πολιτική και κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα της εποχής στις σχολικές γιορτές και τις τηλεοπτικές εκπομπές. Τον Νοέμβρη του 1973 προέκυψαν αιτήματα από το φοιτητικό κίνημα που διεκδικήθηκαν με αποφασιστικό και ριζοσπαστικό τρόπο. Αιτήματα που είχαν να κάνουν με εκείνη την εποχή αλλά εξακολουθούν να αποτελούν και αιτήματα του σήμερα.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έλαβε χώρα με σε ένα πολιτικό σύστημα και περιβάλλον με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Την κυβέρνηση του ελληνικού κράτους είχε καταλάβει με πραξικόπημα μια ομάδα ανώτερων αξιωματικών (χούντα) που όπως έχει δείξει η ιστορική έρευνα βοηθήθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ στα πλαίσια της εμπλοκής των τελευταίων στο μετεμφυλιακό πολιτικό σύστημα. Η διακυβέρνηση της χούντας είχε σαφή δικτατορικά χαρακτηριστικά: κατάργηση εκλογών, απαγόρευση πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων, διωγμοί, βασανισμοί και δολοφονίες αντιφρονούντων, καταστρατήγηση ατομικών ελευθεριών και αστυνόμευση σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής. Το 1973 βρίσκει τον δικτάτορα Γιώργο Παπαδόπουλο να έχει ξεκινήσει μια διαδικασία φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος, η οποία συμπεριλάμβανε την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και την μερική άρση της λογοκρισίας, καθώς και υποσχέσεις για νέο σύνταγμα και εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου 1974 για επιστροφή σε πολιτική διακυβέρνηση.
Η αντίσταση που προβάλλεται με μέχρι το 1973 προέρχεται είτε από μικρές αντιδικτατορικές ομάδες που δρουν συνωμοτικά με μικρές βομβιστικές επιθέσεις και δολιοφθορές είτε από τον αντιδικτατορικό αγώνα που γίνεται από το εξωτερικό από τις αντιδικτατορικές οργανώσεις που είχαν δημιουργηθεί από πολιτικά κόμματα και πρόσωπα (ΠΑΜ, ΠΑΚ κ.α.) Το φοιτητικό κίνημα μέχρι τον Φεβρουάριο του 1973 δεν είχε να επιδείξει κάτι ιδιαίτερο μέχρι την 21 Φεβρουαρίου του 1973 όταν και περίπου τρεις με τέσσερις χιλιάδες φοιτητές της Νομικής Σχολής κατέλαβαν το κτίριο επί της οδού Σόλωνος ζητώντας ανάκληση του νομού 1347 που επέβαλε την στράτευση «αντιδραστικών νέων». Τα γεγονότα της νομικής αποτέλεσαν προάγγελο της κατάληψης του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη.
Τις μέρες της εξέγερσης του Νοέμβρη του 1973 το φοιτητικό κίνημα και οι «ελεύθεροι πολιορκημένοι» του Πολυτεχνείου αποτέλεσαν την μεγαλύτερη και ποιο ουσιαστική αντίδραση απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς. Μια αντίδραση που αποτελεί μέχρι σήμερα μεγάλο άλλοθι για τον ελληνικό λαό και καλύπτει εν πολλοίς την ανεπάρκεια των οργανωμένων προοδευτικών δυνάμεων που τότε. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε την αρνητική στάση απέναντι στην εξέγερση που έδειξε η επίσημη αριστερά εκείνες τις μέρες καθότι την θεωρούσε προβοκάτσια απέναντι στην προσπάθεια που γινόταν για φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος.
Οι αγωνιζόμενοι φοιτητές εν τέλει αποτέλεσαν ένα πολιτικό υποκείμενο το οποίο προέβαλε αντίσταση απέναντι στο σκληρό καθεστώς με αποφασιστικό και ριζοσπαστικό τρόπο. Ένα υποκείμενο που ήταν προϊόν κυρίως της αυτοοργάνωσης αλλά και στο οποίο μετείχαν μέλη από οργανώσεις πολιτικών νεολαιών που αφουγκράστηκαν όμως τις ανάγκες του κινήματος και δεν έπαιξαν τον ρόλο του καθοδηγητή στην κομματική γραμμή. Τα υποκείμενο αυτό προέβαλλε αιτήματα τα οποία και σήμερα είναι επίκαιρα κι αυτό γιατί η πρόοδος δεν έγινε προς την κατεύθυνση της δίκαιης κατανομής του πλούτου (ΨΩΜΙ) και της δίκαιης κατανομής των υπηρεσιών και των αγαθών που έχουν δικαιούνται οι νέοι (ΠΑΙΔΕΙΑ). Ακόμα και τα ατομικά δικαιώματα (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ) αμφισβητούνται με τον πλέον τραγικό τρόπο στις μέρες μας (Δεκέμβρης 2008).
Τα δίκαια αιτήματα του σήμερα λοιπόν ταυτίζονται με αυτά των φοιτητών του Πολυτεχνείου το 1973. Στην παρούσα συγκυρία οι επιθέσεις ενάντια στα επιδόματα, στην δημόσια παιδεία και στα κεκτημένα ετών στα εργασιακά κάνουν επιτακτική την ανάγκη ενός οργανωμένου και ενωμένου φοιτητικού κινήματος που θα πρωταγωνιστήσει στους αγώνες και θα διεκδικήσει αυτά που του ανήκουν.
