Αναδημοσίευση από το Red NoteBook (rnbnet.gr)
Το «πνεύμα» του Πολυτεχνείου στοίχειωνε την αστική τάξη της χώρας και τους πολιτικούς της εκφραστές από τα πρώτα κιόλας χρόνια της μεταπολίτευσης. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 ήταν η απάντηση των πιο ριζοσπαστικών τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας ενάντια σε μία ολοκληρωτική μορφή εξουσίας. Αποτέλεσε προφανώς την μαζικότερη και δυναμικότερη εκδήλωση ανυπακοής στο καθεστώς και έγινε θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων για την πτώση της χούντας.
Αφορμή για αυτό το κείμενο δεν μπορεί παρά να είναι η σημερινή συγκυρία. Το μνημόνιο και οι συνέπειες του, οι αγώνες απέναντί του (ή οι «μη αγώνες»), οι εκλογές και η αποχή, ο συντηρητισμός πίσω από το προσωπείο του πασοκικού προοδευτισμού.
Το «πνεύμα» του Πολυτεχνείου στοίχειωνε την αστική τάξη της χώρας και τους πολιτικούς της εκφραστές από τα πρώτα κιόλας χρόνια της μεταπολίτευσης. Και αυτό, επειδή συμπύκνωνε όλη την απειλή που ένιωθε η αστική τάξη από εκείνα τα τμήματα της κοινωνίας που δεν ήταν διατεθειμένα να κάτσουν στον καναπέ τους και να παρακολουθούν τον Μαστοράκη, τον Δομάζο και τον Τέρη Χρυσό, αλλά έβρισκαν στις συλλογικές και μαζικές διαδικασίες την ελπίδα για να αλλάξουν τις συνθήκες σε μία κοινωνία που έβγαινε από το «γύψο», παρέμενε ωστόσο «κλινήρης». Επομένως, χρειαζόταν επεξεργασία για να περάσει στην συλλογική μνήμη ως κάτι άλλο από αυτό που ήταν. Να περάσει έτσι όπως ακριβώς παρουσιάζεται στις σχολικές γιορτές ή στους λόγους των πολιτικών του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και στις επιφυλλίδες της Καθημερινής και των Νέων.
Σήμερα, το «Πολυτεχνείο» παρουσιάζεται από τον κυρίαρχο λόγο αποσπασματικά: ως ένα γεγονός της νύχτας της 17ης Νοεμβρίου του 1973. Οι φοιτητές, τα τραγούδια του Θεοδωράκη, οι φωνές του ραδιοφωνικού σταθμού, τα συνθήματα, το τανκ, η πύλη του Πολυτεχνείου. Ένα ιστορικό συμβάν που τροφοδοτεί έναν επιφανειακό συναισθηματισμό για την εποχή εκείνη. Αλλά ως εκεί. Μέχρι την εποχή εκείνη. Μην τυχόν και μεταλαμπαδευτεί και στις επόμενες γενιές η δίψα για μαζικούς αγώνες, ο αγώνας για την ανατροπή πολιτικών, ή έστω το ξεβόλεμα από τον καναπέ. Για αυτό και πάλι θα ακούσουμε λογύδρια για τους αγωνιστές της εποχής εκείνης, και μόνο εκείνης. Για τον αγώνα που τότε ήταν αγνός και ανεπιτήδευτος, ενώ τώρα ο αγώνας είναι συνώνυμος με την μάχη των συντεχνιών και των βολεμένων. Οι εφημερίδες των συγκροτημάτων, οι τηλεοράσεις των ιδίων, οι πολιτικοί των γνωστών κομμάτων, οι γιορτές στα σχολεία, όλοι θα σταθούν μπροστά στην γυάλα του εκθέματός τους και θα θυμηθούν όσα έγιναν εκείνο το βράδυ. Αλλά ως εκεί. Αυτό είναι και το στρεβλό μήνυμα που φτάνει στις σημερινές γενιές. Κάποιοι τότε αγωνίστηκαν, για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι. Κι αν τολμήσουνε να αμφιβάλουμε σήμερα για την ελευθερία μας και την ευδαιμονία μας, τότε είμαστε η κακομαθημένη γενιά που τα έχει όλα και δεν έχει ζήσει κατοχές και χούντες.
Αυτή είναι η στατική ανάγνωση των γεγονότων του Πολυτεχνείου που στέλνει και το συντηρητικό μήνυμα, που τείνει να γίνει κυρίαρχο στη νεολαία.
Η δυναμική ανάγνωση του Πολυτεχνείου δεν μένει στο γεγονός ως τέτοιο. Δεν το παραλληλίζει με την επανάσταση του ’21, ούτε με το έπος του ’40. Η δυναμική ανάγνωση δεν θα ήθελε να είχε θέση το Πολυτεχνέιο στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του μελλοντικού Παπαρηγόπουλου. Γιατί το μήνυμα του Πολυτεχνείου είναι ότι οι μαζικοί αγώνες έχουν αποτέλεσμα, όσο ισχυρός κι αν είναι ο αντίπαλος. Ότι το ξεβόλεμα της νεολαίας από τον καναπέ είναι απαραίτητη συνθήκη για το «ξεβόλεμα» αυτών που υποθηκεύουν το μέλλον γενιών και γενιών. Πόσο επικίνδυνο θα ήταν πραγματικά να δίδασκαν στα παιδιά στα σχολεία ότι το μήνυμα του Πολυτεχνείου είναι «να ξεσηκώνεσαι και να αντιστέκεσαι σε αυτούς ρημάζουν τη ζωή σου»; Πόσοι πολιτικοί, πόσοι επιχειρηματίες, πόσοι δημοσιογράφοι και πόσοι “opinion leaders” του συστήματος θα ένιωθαν άβολα;
Ο αγώνας του Πολυτεχνείου μας δίνει την αφορμή να μιλάμε με παραδείγματα, που τόσο πολύ λείπουν από την αριστερά στις μέρες μας. Εάν το Νοέμβρη του ’73 πρώτο κόμμα έβγαινε η αποχή, δεν θα είχαμε Πολυτεχνείο. Εάν οι φοιτητές υπέκυπταν σε διλλήμματα του τύπου «οι κινητοποίησεις εκθέτουν την χώρα διεθνώς», πάλι δεν θα είχαμε Πολυτεχνείο. Εάν, η κοινή γνώμη πίστευε πως οι φοιτητές του Πολυτεχνείου ήταν όλοι συλλήβδην μπαχαλάκηδες, πάλι τα αποτελέσματα δεν θα ήταν τα ίδια. Τέλος, αν δεν υπήρχε ένα "ενιαίο" Πολυτεχνείο, αλλά μία ΑΣΟΕΕ μόνο με Ρηγάδες, μία Νομική μόνο με Κνίτες, ένα Χημείο μόνο με μαοϊκούς κ.ο.κ, θα μιλάγαμε για ένα διασπασμένο αγώνα που αν ήταν ενιαίος τα πράγματα μπορεί να ήταν κι αλλιώς σήμερα.
Το μήνυμα του Πολυτεχνείου είναι πολύ επικίνδυνο για να αφεθεί χωρίς φίλτρο. Το στοίχημα για την Αριστερά είναι να το επικοινωνήσει ατόφια στον κόσμο στον οποίο απευθύνεται.
